کتاب "شهرخدا؛ رمضان و رازهای روزه داری" اثر حجت الاسلام علیرضا پناهیان و چاپ انتشارات بیان معنوی در سال ۱۳۹۲ است.

این کتاب که اکنون به چاپ نهم رسیده در قطع جیبی با بیان ساده در ۲۷۵ صفحه به رشته ی تحریر در آمده است.

این کتاب صرفاً یک کتاب درباره ی اسرار و آداب ماه مبارک رمضان نیست بلکه به تناسب رازهای این ماه به برخی پرسش های کلیدی جوانان پاسخ می دهد و عملاً دوره ای مختصر از مباحث معنوی و اخلاقی را ارائه می کند:

دستورات دینی چگونه موجب رشد روحی و معنوی ما می شوند؟

عمل چگونه  و با چه مکانیزمی بر علائق و اندیشه های ما تاثیر می گذارد؟

چرا در دینداری همیشه مجبوریم با امیال طبیعی خود مبارزه کنیم؟

اگر امیال و کشش های طبیعی ما بد هستند چرا خدا از اول آنها را در وجود ما قرار داده است؟

مراحل سه گانه ی یک برنامه ی معنوی مستمر چیست؟ و در هر مرحله به چه نکاتی باید توجه کرد؟

چرا کسی که هنوز یقین و ایمان کافی ندارد باید عمل انجام دهد؟

در طول یک برنامه معنوی مستمر، خستگی و بی نشاطی در عبادت پدید می آید این نشانه چیست؟ خوب است یا بد؟ در این مرحله باید چه کار کرد؟

ریاضت در عبادت به چه معناست؟

و آیا با نشاطی که شرط عبادت است تناقض ندارد؟

آیا عبادت بی لذت در تقرب به خدا اثر دارد؟چطور؟

چرا عمل ساده ی نماز برای بعضی ها سخت است؟

چرا خیلی ها زندگی اهل تقوا را سرد و بی مزه می دانند؟

عامل دلزدگی از تقوا چیست؟ و چگونه می توان به تقوا علاقه مند شد؟

ضیافت، اذن ورود، رمضان برتر، روش های تربیتی رمضان، زکات روح، گوهر اخلاص، میوه ی حکمت، و شاید تقوا از عناوین اصلی فصول این کتاب به شمار می رود.

در قسمت زیر بخش هایی از این کتاب آورده شده است؛

چه احساسی نسبت به رمضان داشته باشیم؟

خُب، رمضان که با این‌همه حُسن و زیبایی ما را مهمان خدا کرده است و خداوند متعال را میزبان ما قرار داده است؛ حالا چه احساسی نسبت به آن باید داشته باشیم؟ با چه دلی باید به سوی رمضان برویم؟ با توجه به آن‌همه وعده‌های خوب الهی، آیا تنها با شوق و شادی باید به سوی رمضان گام برداریم؟ یا خوف و هراس هم در این میانه جایی برای خود دارند؟

تردیدی نیست شوقِ لذت بار یافتن به چنین مهمانی کریمانه‌ای، اولین چیزی است که به‌خاطر خطور می‌کند. ولی همیشه اگر در کنار شوق، جایی برای خوف هم باشد، خوف خود را اول نشان می‌دهد و می‌گوید اول خیال خودت را از من راحت کن، بعد از آن به دنبال شوق خود شتاب کن. و خوب می‌دانید که از دلِ شوق، خوف برمی‌خیزد و به شوقِ اشتیاق است که باید از عوامل خوف ترسید و با آن عاقلانه برخورد کرد.

راحت نبودن، طبیعت یک مهمانی

البته باید از تعبیر «ضیافت» متوجه برخی وجوه صعوبت و سختی ماه رمضان شده باشیم. چون انسان در ضیافت، هرچند پُر موهبت هم باشد، نمی‌تواند به راحتی خانۀ خودش باشد و به دلیل مؤدب بودن، نسبت به وقتی که در خانۀ خودش هست معذّب‌تر است. آدم در مهمانی هرچه هم به او خوش بگذرد نمی‌تواند هر رفتاری که دلش می‌خواهد انجام دهد و بسته به درجۀ اهمیت و ابهّت مهمانی، بیش از آنکه به فکر راحتی خود باشد در اندیشۀ بهره برداری است.

پایین آمدن سقف پروازی ما (کم بودن اوج آدمیت ما)

اینکه اگر رمضان اوج خوب بودن ماست، و ما معمولاً در غیر رمضان وضعیتی بهتر از رمضان پیدا نمی‌کنیم، و هر نمره‌ای در رمضان دریافت کنیم در غیر رمضان کمتر از آن را خواهیم گرفت، اینکه مبادا سقف پروازی ما پایین بیاید و اوج آدمیت ما کم باشد، که یقیناً با بلند نظری و همّت والا منافات دارد. این دومین موردی است که شدیداً عامل نگرانی آدم‌هایی که بلند همتند و فرومایه نیستند، خواهد بود.

نگرانی از رعایت نشدن حرمت رمضان

هرچه رمضان نزد علاقه‌مندان به خدا، مقدّس‌تر و عزیزتر باشد، همان‌قدر اهمیت رعایت حرمتش و قدردانی از نعمتش عامل نگرانی آنها خواهد بود. البته معلوم است، هر یک از این نگرانی‌ها طعم و مزۀ خاص خود را دارد. و برخی از این نگرانی‌ها مانند همین مورد اساساًً تلخ و تنفّر برانگیز نیستند و اتفاقاً بسیار دلنشین و شیرین هم از آب درمی‌آیند. مانند عاشقی که در مورد نگهداری هدیۀ معشوق خود نگران باشد که مبادا صدمه‌ای ببیند و به سختی از آن مواظبت می‌کند.

نگرانی از قبول عمل

اگر قرار است ماه رمضان ماه عبادت ما باشد و بنا است طاعات ما در این ماه به بارگاه حضرت دوست و محضر باری‌تعالی عرضه شوند، آیا عظمت او و ابهت مقام ربوبی عامل نگرانی از کمیِ قیمت اعمال بندگان نخواهد بود؟ آیا نگرانی قبولی عمل، به دلیل علوّ مرتبت حضرت حق، دل بندگان را همیشه نمی‌ لرزاند؟

لازم به ذکر در همین زمینه کتاب "برای مهمانی خدا آماده شویم" که در ۸۰ صفحه به چاپ رسیده است را می توان چکیده ای از کتاب "شهرخدا؛ رمضان و رازهای روزه داری" قلمداد کرد.